Cursus 'Zingevende gespreksvoering, spiritualiteit en verslaving'

Inleiding

'Zingevende gespreksvoering, spiritualiteit en verslaving' is een geaccrediteerde cursus. Alhoewel de cursus geschreven is om 'zingeving en spiritualiteit' in begeleidingsprocessen te thematiseren, is deze niet alleen bedoeld voor geestelijk verzorgers. Ook voor anderen in de geestelijke gezondheidszorg zoals therapeuten, pastores, coaches kan de behoefte er zijn om zich in het thema 'zin, spiritualiteit en verslaving' te verdiepen. Je vindt hieronder een uitwerking van de opzet van de cursus en verdere praktische informatie.

De context van de inhoud

Verschillende psychiaters in de Nederlandse en Vlaamse context hebben zingeving gethematiseerd. Er is zelfs een 'Generieke Module: Zingeving in de psychische hulpverlening' verschenen waarin over zingeving en spiritualiteit staat (p. 7):[1] "ieder mens heeft een eigen invulling van deze begrippen. Globaal kun je onder zingeving verstaan: dat wat het belangrijkste en of meest betekenisvol is en richting geeft aan je leven. En onder spiritualiteit het gevoel van verbondenheid met jezelf, je omgeving (zoals naasten of de natuur), en met zelf-transcendentie ('iets dat groter is dan het zelf')."

In de cursus zingevende gespreksvoering, spiritualiteit en verslaving wordt gewerkt met drie compacte boeken waarin gebruik wordt gemaakt van Existentiële zielzorg van Tjeu van Knippenberg. De bovenstaande beschrijving van zingeving en spiritualiteit past binnen Existentiële zielzorg.

Zingeving en spiritualiteit zijn woorden die elkaar raken en beide zijn gerelateerd aan verslaving in verband met vervreemding en verbinding (resonantie). Reflecteren over verslaving is de concrete toepassing in deze cursus, maar deelnemers kunnen voor hun presentaties een aan hun werk gerelateerde toepassing maken.

Doelstelling van de cursus

De deelnemers krijgen theoretische kennis, praktische inzichten en vaardigheden aangereikt op het specifieke terrein van zingevende gespreksvoering in de context van individuele hulp- en zorgverlening; met name op het gebied van diagnostiek, en het ontwikkelen van praktische werkvormen benodigd bij de cliëntgesprekken. Verder krijgen deelnemers meer zelfinzicht door te reflecteren over hun eigen zingeving (inclusief zinvinding), spiritualiteit en missie aan de hand van werkbladen uit Praktijkboek zingevende gespreksvoering, het beantwoorden van reflectievragen uit Spiritueel leven door omzien, het ontwikkelen van bewustzijn door retraite en stilstaan bij vervreemding en verbinding aan de hand van Zin, spiritualiteit en verslaving.

Bronvermelding van de inhoud van de cursus

De inhoud van deze cursus kent drie bronnen als 'verplichte literatuur':

• op theoretisch en praktisch niveau: Praktijkboek zingevende gespreksvoering
• op spiritueel niveau: Spiritueel leven door omzien
• op theoretisch, spiritueel en praktisch niveau: Zin, spiritualiteit en verslaving

Alle drie compacte boeken zijn van de hand van Timothy Alkema en verkrijgbaar via: https://publishnl.bookmundo.com/shop/index.php/catalogsearch/result/?q=Timothy+Alkema

Opbouw

De cursus bestaat uit vier studiedagen van zes uur van 10.00 tot 17.00 uur met een broodmaaltijd tussendoor. Op de eerste studiedag staat zingevende gesprekvoering centraal, op de tweede studiedag spiritualiteit en op de derde studiedag zin, spiritualiteit en verslaving. Tenslotte geven deelnemers hun presentaties op de vierde studiedag en wordt het geleerde geëvalueerd in een onderwijsleergesprek.

Werkvormen

Naast inleidingen door de cursusleider zullen zelfstudie, onderwijsleergesprek en reflectieopdrachten de belangrijkste werkvormen zijn.

Begintermen, eindtermen en accreditatie

• De cursus veronderstelt (post-)HBO niveau.
• Deelname aan alle studiedagen is verplicht. Bent je onverhoopt (bijv. door ziekte) een keer niet aanwezig dan maken we bilateraal een afspraak 'ter vervanging'. Tevens wordt er van je verwacht dat je, met name ook tussen de cursusdagen in, tijd vrij kan en wilt maken voor zelfstudie en het uitwerken van opdrachten.
• Voor certificering dient de cursist in de laatste fase van de cursus minstens twee werkvormen uit te werken en te presenteren voor de groep. Voor de evaluatie moet de cursist laten zien dat de opgedane theoretische kennis vertaald kan worden in praktische inzichten en vaardigheden.
• In totaal zijn er 24 contacturen en voor zelfstudie staat 20 uur. Daarom bedraagt het totaal aantal SKGV-punten voor deze cursus bedraagt 7, daarvan staan 4 punten voor vakbekwaamheid en 3 punten voor spiritualiteit.
• De cursus is CRKBO geaccrediteerd.

Aantal cursisten

Minimaal 3 en maximaal 6 cursisten

Aanmelding

De aanmelding bestaat uit meerdere stappen:

• Je kunt (het liefst) per email, en anders telefonisch, een kennismakings- en intakegesprek aanvragen die digitaal zal zijn. Tijdens dit gesprek worden zaken als opleiding, motivatie en verwachtingen van de cursist besproken.
• Daarna kun je je voor de cursus inschrijven.
• Als het inschrijfgeld van € 250 is voldaan op het rekeningnummer van V.O.F. Praktijk Omzien bent u toegelaten tot de cursus: NL05 INGB 0521 7225 78

De inschrijfkosten worden niet terugbetaald bij afmelding / annulering door de cursist. De inschrijfkosten worden van de kosten voor de cursus afgetrokken.

Kosten van deze cursus

De cursuskosten zijn niet voor iedereen gelijk en hangen af van uw situatie. Voor deze onderscheid is bewust gekozen, zodat de cursus breed toegankelijk is. Informeer per email naar de mogelijkheden:

A. € 650 Alleen als u aantoonbaar startende zzp-er bent en de cursus zelf bekostigt

B. € 750 Als u een inkomen uit praktijk heeft of in loondienst bent, maar de cursus zelf bekostigt

C. € 1150 Als uw werkgever (een deel van) de kosten betaalt. De nota gaat in dat geval naar uw werkgever

D. In uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld als student, kunnen we afwijken van deze bedragen: het minimumbedrag is dan € 450

Boeken vanuit de 'verplichte literatuur', dient u echter zelf aan te schaffen. Je krijgt een nota thuisgestuurd.

Contact

Timothy Alkema, geestelijk verzorger bij Netwerk voor Levensvragen, geeft de cursus vanuit V.O.F. Praktijk Omzien. Aanmelden kan per e-mail via: praktijkomzien@gmail.com en per telefoon via: 06-49219173.

Locatie

De cursus wordt geven in het Baken: Kerspellaan 2 7824JG Emmen

Zelfstudie

Als voorbereiding op de eerste studiedag bestudeer je de inleiding en hoofdstuk 1 t/m 4 uit Praktijkboek zingevende gesprekvoering (1 uur):

• Luisteren naar de zingevingslaag
• Verkennen van de zingevingsvragen
• Analyseren binnen zingevingsdomeinen
• Evalueren aan de hand van zingeving / zinvinding

Als verwerkingsopdracht na de eerste studiedag maak je de relibio als persoonlijke reflectie rondom zingeving en spiritualiteit voor de tweede studiedag (1 uur).

Als voorbereiding voor de tweede studiedag lees je meditatief Spiritueel leven door omzien (3 uur). In dit boek staan verschillende reflectievragen, beantwoord daarvan schriftelijk minstens drie vragen om te reflecteren over je eigen spiritualiteit en missie aan de hand van existentiële waarheid als vertrouwen, hoop en liefde (2 uur).

Als verwerkingsopdracht van tweede studiedag schrijven cursisten hoe hun persoonlijke spiritualiteit en missie eruitziet (4 uur).

Als voorbereiding op de derde studiedag beantwoord schriftelijk de vraag aan het einde van het voorwoord in Zin, spiritualiteit en verslaving: wat zijn de gedachten van de lezer voorafgaand van het lezen van dit boek over: zin, spiritualiteit en verslaving (1 uur). Lees vervolgens het boek (3 uur) en reflecteer daarna over het door jouw gegeven antwoord en over de conclusie aan het einde van het vierde hoofdstuk (1 uur): "De subjectieve dwang van verslaving is zodanig te duiden dat het niet de perceptie versterkt van het totale onvermogen van verslaafden om het pad naar herstel te kiezen, noch te optimistisch wordt over hun vermogen om te herstellen via hun eigen inspanningen."

Als voorbereiding op studiedag 4 maakt elke cursist 2 werkbladen zoals in Praktijkboek zingevende gespreksvoering om te presenteren aan de groep en te laten zien hoe het werkt (4 uur).

Invulling studiedagen

Op studiedag 1 wordt de inhoud van Praktijkboek zingevende gespreksvoering geoefenend aan de hand van het werkblad zingevende gespreksvoering en een casus (2 uur). Verder worden de overige werkbladen besproken en ingevuld voor persoonlijke reflectie van de deelnemers (3 uur):

• Werkblad vervreemding en thuiskomen
• Werkblad doodsangst
• Werkblad schuld
• Werkblad eenzaamheid
• Werkblad zinloosheid

Tenslotte wordt de relibio aan de hand van het werkblad relibio met medewerking van een deelnemer gedemonstreerd (1 uur) en als verwerkingsopdracht aan de cursisten meegegeven.

Op studiedag 2 staan we stil bij het belang van je persoonlijke spiritualiteit en levensvisie op je missie aan de hand van de 'logische niveaus' van Dilts en Bateson (1 uur). Aan de hand van de verwerkingsopdracht na studiedag 1 een aantal relibio's bespreken van deelnemers (1 uur). Bespreken van de voorbereidende opdracht van cursisten op hun eigen spiritualiteit en missie aan de hand van existentiële waarheid als vertrouwen, hoop en liefde (1 uur). Vervolgens is er een vorm van retraite aan de hand van 3 lijnen uit Existentiële zielzorg (3 uur): langs de tijdslijn, langs ruimtelijn, en langs de transcendentielijn. Na elke lijn worden eerste indrukken gedeeld.

Op studiedag 3 bespreken we in een onderwijsleergesprek de vragen aan het einde van elk hoofdstuk uit Zin, spiritualiteit en verslaving:

• In het eerste hoofdstuk stond de vraag met betrekking tot verslaving centraal: wat gebeurt er? Welke reacties en/of aanvullingen heeft de cursist op deze subjectieve beschrijving van verslaving? (1 uur)
• In het tweede hoofdstuk over verslaving stond centraal de vraag: waarom gebeurt het? Leegte en dubbelzinnigheid zijn daarbij verkent. Heeft de cursist zelf nog andere gedachten over verslaving: waarom gebeurt het? (1 uur)
• In het derde hoofdstuk is de vraag over verslaving: waarom gebeurt het? Daarover is gereflecteerd aan de hand van zin en spiritualiteit. Wat is er volgens de cursist naast zin en/of spiritualiteit nodig om tot verandering te komen als mensen die worstelen met een verslaving? (1 uur)
• In het vierde hoofdstuk stond met betrekking tot verslaving de vraag centraal: hoe te handelen? Wat denkt de cursist over wat mensen met een verslaving nodig hebben en/of kunnen doen om tot verandering te komen? (1 uur)

Vervolgens wordt er gereflecteerd over hoe de tegenstellingen binnen Existentiële zielzorg kunnen bijdragen aan verandering (1 uur). Vervolgens is ook de vraag hoe verbanden met de inhoud uit Praktijkboek zingevende gespreksvoering kan worden gelegd (1 uur).

Op studiedag 4 presenteren cursisten hun 2 ontworpen werkbladen aan de groep en demonstreren hoe het werkt (3 uur). Verder reflecteren cursisten in de groep op wat ze hebben geleerd in de cursus 'Zingevende gespreksvoering, spiritualiteit en verslaving' waarbij ze gebruik maken van de verwerkingsopdracht na studiedag 2 over hun persoonlijke spiritualiteit (2 uur). Vervolgens evalueert de cursusleider evalueert in een onderwijsleergesprek de grenzen van het geleerde bij cursisten (1 uur) met als doel perspectiefverbreding aan de hand van de bijlage zingevende gespreksvoering en existentiële zielzorg uit Praktijkboek zingevende gespreksvoering.